Ahbaplık (Özet) : Ahbaplık, her şeyden önce bir düzen demektir. Ama hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleşen bir düzen değildir. Ahbaplık, sosyete ortamında insanların gerçekten ne davrandıklarını değil, ne davranmaları gerektiğini gösterir. Ahbaplık, namına uyulmak ve uygulanmak yürekin vardır. Türe değeri zımnında, insanlar arası ilişkileri bir düzene atmak, toplumsal ömürın gerçekleşmesini tedarik etmek lüzum. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Ahbaplık düzeni, doğduğu andan itibaren ferdin alınsına akseptans edilmesi ve uyulması müstelzim, muhakkak essah kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabilinden, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle sosyete ortamında insanların gidiş ve davranışlarının dostluk kurallarına uymaması, her devir mümkündür. “İşte dostluk, âdem evladı davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir mekanizma, bir bütündür.” İnsan-âdem evladı, âdem evladı-tabiat ilişkilerinin insanlığın ortak çıkarı ve huzuru yürekin evrensel ilkelerle güvence altına aldatmaınmasıdır. Ahbaplık, beşeriyet seviyesi yürekin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birkötü düşünce ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, sosyete sözleşmesi, tabiat ve insanlar olarak tamlayan gözlerdir. Ahbaplık Nedir Ahbaplık, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun ortak iyiliğini tedarik etmek için konulmuş olan ve amme gücüyle desteklenen kaide, doğruluk ve seçimın bütünüdür. Elan yaygın bir tanımıyla dostluk, adalete yönelmiş toplumsal yaşamma düzenidir. Ahbaplık Söz Demeı Ahbaplık kelimesi Arabi “doğruluk” kökünden gelir ve doğruluk kelimesinin çoğmehabetli olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Fellahçda “doğruluk” kelimesinin çoğmehabetli “ah’kak”tır. Türk Dil Kurumu’na nazaran dostluk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım zorlaü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun dışında hukukun “haklar” fehvaı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, ülfet fehvaında da kullanılır. Uygulayım Demeı Ahbaplık dönemden döneme değişmiş olduğu yürekin hala doyurucu bir tanım binalamamıştır. Kant “Ahbaplıkçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok akseptans edilen tanımı ise: “Belli bir zamanda makul bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması ülke zoruna (müeyyide) rabıtalanmış kurallar bütünüdür.” Ilmî bir disiplin olarak dostluk, kendi ortamında temel olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun kişiler arası ilişkileri mevzu kayran kısmına Özel Ahbaplık, kişiler ile ülke yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Kamu Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Ahbaplık, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna mukabele Kanunuesasi Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku amme hukukunun mebdelıca alt dallarıdır. Ahbaplık Kuralları ve Özellikleri Hukuku sair toplumu organizatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik ülke aracılığıyla güvenceye aldatmaınmış ve cebri yapmış oldurımlara sahip olmasıdır. Ahbaplık kuralları âdem evladı davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun kırat hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği yardımıyla mümasil nitelikteki cemi durumlarda uygulanması katkısızlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Ahbaplık kayranında yapmış oldurım amme gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek yürekin kullanılır. Ahbaplık düzenini katkısızlamayı ve korumayı ammaçlayan yapmış oldurımlar gene dostluk düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve manevi yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yapmış oldurımlar bu durumları kösteklemek yürekin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, hapishane ve tıngır cezaları; esas hukukunda siyasetten men, parti mantinota; vergi hukukunda vergi ve gümrüksüzçılık cezaları kabilinden bambaşka dostluk dallarında bambaşka yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile müntesip çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; dimaği bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların kimilar felsefik değil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek yahut siyasal gözleri dostluk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali adalet olan dostluk, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Ahbaplık, adalete yönelmiş toplumsal bir yaşamma düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, ameliye yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun toplumsal ömürı düzenleyip insanların pasış ve asayiş ortamında bir arada yaşamalarını katkısızlamaktır. 2. Pratik Yarar (Içtimai İhtiyaçların Karşıtlanması) Hukukun ameliye amacını, toplumsal gerçeklik belirler. Ahbaplık bu fonksiyonu ile sosyete ortamında canlı insanların, birbirleri ile rekzetmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanoğlunun binasından meydana gelen gereksinimlerinı alınlamaya çaldatmaışır. Ahbaplık bu fonksiyonu ile doğum, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir dostluk düzeni ömürın temel gerçeklerini görmezden gelemez. Ahbaplık düzeni, insanoğlunun saf binasına ve bundan müterakki gelen gereksinimlerine şayan yürütmek zorundadır. Ahbaplık önemli ölçüde, hesaplı gerçeklere de tutkundır; hesaplı gereksemelara uymalı ve onları alınlamalıdır. 3. Türe Ahbaplık bu fonksiyonu ile makul bir kombinezon altına aldığı toplumsal gereksinimlerı, özü salt bir müsavat düşüncesi olan adalet ölçüsüne vurarak hakiki kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kesik tanımıyla adalet, “bir müsavat düşüncesi”dir. “Türe, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) yürütmek üzere iki bambaşka anlamda kullanılır. Türe aslında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet fehvaında zatî bir özelliği deyimler. Kişi her devir haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni katmak uğrunda mütemadi ve değanlayışmez bir çaba gösterir. İşte bu gidiş ve çabayı gösteren adalet, özne (süje) ile müntesip oluşundan ötürü öznel (sübjektif) adalet olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir adalet mealı vardır. Nesnel adalet, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği ilinti biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte dostluk kayranında hukuki kırat olarak laf konusu olan adalet de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü dostluk, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve alacaklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Maşer yürekindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini yürekeren kurallar cemiü olarak dostluk, bu değerlendirmelerde adalet ölçüsünü kullandığı ve yönetmek durumunda bulunduğuna nazaran, adaletin böylelikle, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Ahbaplık normlarında adalet acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut dostluk ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü adalet mealı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm dostluk sistemine ve sistemlerine hükümran mevcut, nesnel ve salt bir kırat niteliğindeki adalettir. Ahbaplık bir sosyete düzenini yürekerir. Hukukun varlık sebebi de adalettir; ister mevcut düzeni sakınmak, gerekse onu değanlayıştirmeyi meşrulaştırmak yürekin her devir adalete mebdevurulur. Nesnel ve yasa üstü adalet hukukta alınmıza yerleşmiş dostluk düzenlerinin birincil örneği, olması müstelzim dostluk fehvaında dostluk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile adalet, mevcut dostluk düzenlerinin namına şayan olup olmadığı açısından bir kırat ve değerlendirme ölçüsü evet. Yeniden bu özelliği ile adalet, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun akdetmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile pozitif ve aksi alınlıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon abra ortamında olduklarında, adil bir dostluk düzeninin gerçekleşmesi katkısızlanır. Normal olarak tüm dostluk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak dostluk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem toplumsal yaşamma uyacak, hem de bu toplumsal ömürın pasış ortamında sürebilmesi yürekin bir düzen görünümünü katkısızlamaya çaldatmaışacaktır.

https://www.arabacihukuk.com/